Web3 Oyunların Geleceği Nereye Gidiyor?

Bugün web3 oyunları başlığı altında topladığımız oyunlar, Axie Infinity'nin çıkışı ile birlikte "Play to Earn" (kısaltması: P2E) oyunlar olarak ünlenmiş ve NFT'lerin oldukça tartışılan "gerçek hayattaki faydası" münazarasına, NFT'ler lehine önemli bir skor ekleyerek oyuncuları blockchain & kripto para dünyası ile tanıştırmıştı. Lakin son aylarda yaşadığımız ayı marketi trendi, pek çok projenin yatırım girişimlerini durdurdu, ekonomik stabilizasyon sağlayan kazanım-gelir modellerine rağmen, token fiyatlarının düşmesine sebep oldu ve stüdyolar "sert reklam regülasyonları ile azalacak Hypercasual gelirlerini" NFT'ler aracılığıyla kompanse etme planı yaparken, birden bire kendilerini yeni oyuncu kazanımının olabildiğince zorlaştığı bir piyasada buldular. Pekiyi, web3 oyunları olarak genelleştirdiğimiz bu oyunların geleceği nereye doğru gidiyor? İlerde bizi neler bekliyor? Bu makalede verilerle desteklemeye çalışarak, kendi öngörülerimi paylaşmaya çalışacağım.

Web3 Oyunları Nedir?

Herhangi bir tahmin ve analizde bulunmadan önce, herkesin farklı tanımlar yaptığı web3 oyunları için, kendi tanımımı paylaşmak istiyorum:

Oyun içi kazanımların gerçek hayatta gelire dönüştüğü ve oyun içindeki varlıkların, oyun stüdyosunun kararlarından bağımsız olarak sahiplenilebildiği tüm blockchain altyapılı oyunlar, benim için web3 oyunları kategorisine girer.

Burada bir "ponzi" projesi ile bir web3 oyununu ayıran en önemli şey; oyun içi kazanımların sürdürülebilir şekilde gelire dönüşebilmesi ve bunu sağlayan varlıkların açık pazarda uzun vadeli şekilde ticarete konu edilebilmesidir. Açık markette varlık ve değer akışkanlığı olmayan, kapalı bir çevreye hitap eden, kısa sürede hacimli bir gelir havuzu oluşturup, sisteme ilk gelenlerin, son gelenlerden daima avantajlı olmasını amaçlayan tüm projeler; arayüzleri, pazarlama söylemleri ve hatta oyunları ne kadar iddialı olursa olsun "web3 oyunu" olarak değerlendirilmeden önce mutlaka detaylı şekilde incelenmelidir. Böylece web3 sahnesinde sık sık yaşanan "rug pull" hadiselerinden korunmak için, önemli bir güvenlik adımı atılmış olur.

Play to Earn Mü, Play And Earn Mü, Yoksa Başka Bir Şey mi?

Axie Infinity'nin tabiri caizse "bomba gibi patlayarak" özellikle Güney Asya ülkelerinde çok hızlı yayılması, oyunun NFT'lerinin aşırı değerlenmesi sonucunda yield ve Guild yapılarının oluşması ve bu hype'tan faydalanmak isteyen pek çok geliştirici ve stüdyonun, henüz Ayı marketinin vurmadığı web3 & NFT trendinden faydalanmak amacıyla, arkalarına yatırımcılarını da alarak hemen kolları sıvamasından sonra yaygınlaşan tek bir söylem oldu: Kazanmak İçin Oyna / Play to Earn.

Axie, oldukça gelişmiş dinamikleri olan, hatta pek çok sıradan oyuna göre başlaması kolay lakin uzmanlaşması zor olan bir oyun olduğu için, diğer klonlardan ayrılıyordu; fakat arkasından gelen pek çok oyun, özellikle de yetenek-tabanlı olmayan, basit arayüzlü ve mekanikli P2E oyunlar tek bir şey vaat ediyordu:

"NFT'lerimiz çok değerli, çünkü oynadıkça size para kazandıracak ve yatırdığınız masrafı kısa süre sonra ister oynayarak, isterseniz NFT'lerinizi elden çıkararak çok büyük gelir elde edeblirsiniz!"

Gerçekten de, piyasada, özellikle de NFT koleksiyonu ya da ticareti yapanlar arasında bu algı çok hızlı şekilde oluşmuş ve yaygınlaşmıştı; bugün piyasa değeri ortalama 2-5 USD olan bazı NFT'ler 2.000USD'ye kadar fiyatlanabiliyor, birden fazla kullanıcı arasında hızlıca el değiştirebiliyor, hatta satarken daha kârlı hale gelebiliyordu. Bu durum, bir mit gibi yayılmaya başlayınca ve Guild'lerin de oluşması ile daha fazla insan, özellikle de kripto aşinalığı olmayan casual oyuncular pazara girmeye başladıkça, bir talep patlaması oluştu. Oyunlar çıkar çıkmaz, çok büyük bir hype'la popülerleşiyor, insanlar bırakın -şu anda ücretsiz listelenen ama kimsenin ilgi göstermediği- NFT'leri satın almak için WL kovalıyor, hatta bu NFT'leri Scholarship'lerle dağıtan Guild'lerden bursiyerlik alabilmek için haftalarca sıra bekleyerek mülakata giriyordu. Biz de bu rüzgârdan faydalandık ve Türkiye'de, oyuncularımızdan hiçbir giriş-çıkış ücreti almadan, düzenli oynamaları dışında hiçbir önkoşul koymadan, ayda 1000 USD'nin üzerine çıkan gelir elde etmelerini sağladık. (Bu gelirin kumar ya da şans tabanlı gelir olmadığını, sadece ayrılan zaman, geliştirilen karakter ve beceri sonucunda elde edilen zaferle kazanılmış, temiz bir gelir olduğunu da önemle belirtmek isterim.)

Fakat gerek pandemi sonrası etkilerle küresel piyasaların çöküşü, gerek Avrupa ve dünyayı etkileyen Ukrayna-Rusya savaşı, gerekse DeFi & Kripto Para ekosisteminde yaşanan Luna faciası gibi olumsuz haberlerin üstüste gelmesiyle, bugüne kadar görülmemiş kadar sert ve uzun bir Ayı Marketi trendi başladı ve P2e rüyası, pek çok geliştirici, NFT sahibi, kısa yoldan zengin olma ummuduyla pek çok oyuna yatırım yapan casual oyuncu hatta doğru, ölçülebilir büyüme sağlamayan guild için kâbusa dönüştü. Troy olarak şanslıydık, çünkü kurucumuz Mert, Morgan Stanley'deki yatırım bankacılığı geçmişinde sağlıklı finansal yapılar kurmak, beklentileri doğru belirlemek ve eldeki cephaneyi doğru harcamak konusunda oldukça deneyimliydi ve zirve yapan rüzgâra rağmen Troy'un asset'lerini belirsiz, çılgınca bir hacimle büyütmedi. Pek çok guild, "daha çok kazanma hırsıyla" girebildiği kadar çok oyuna girerken, biz filomuzu güvenilir ve sürdürülebilir bulduğumuz CyBall, Pegaxy, Infinite Arcade, Axie Infinity oyunları ile sınırlı tuttuk. Son dönemde buna belirli sayıda deneme hesabı ile Revoland'i eklemek dışında bir yatırım yapmadık.

Hâl böyle olunca "Play to Earn" söylemiyle piyasaya çıkan pek çok oyun, bir anda söylem değiştirerek "Play and Earn" ya da direkt "NFT Game & Blockchain Game & Web3 Game" olarak anılmak istediklerini duyurmaya başladı. Çünkü, bu fırtınadan önce oyuncularına binlerce dolar kazandıran ve sadece erişebilenlere NFT satan pek çok oyun, bir anda çok büyük kullanıcı kaybına uğradı; "balina" adı verilen büyük yatırımcılar ellerindeki NFT'leri (veya token'ları) dump'ladıkça ya da majör Guild'ler toplu şekilde oyundan çıktıklarını duyurmaya başladıkça, ortalık bir anda can pazarına döndü. Böyle bir atmosferde stüdyoların ya kontağı kapatıp gitmesi ya da söylemlerini, denklemlerini, mekaniklerini ve hatta tüm bu konsepte bakış açılarını değiştirmeleri gerekiyordu. Öyle de oldu. Bazı oyunlar dükkanı kapattı, bazıları yeni kararlarla yoluna devam etti. Kalanlar, bu ekosistemdeki tüm aktörler gibi, fırtınayı batmadan atlatmaya çalışıyorlar.

Söylenenler Pazarlama Yalanları mı Gerçekler mi?

Söylem değişince gerçekler de değişti mi? Bu durumu irdelemeden isabetli bir gelecek tahmininde bulunmak zor. Öncelikle tüm web3 oyunlarının ortak noktası NFT'ler özelinde sürdürülen kara propagandaya rağmen, NFT piyasası için durumun "o kadar da" iç karartıcı olmadığını söyleyerek başlayalım. Daha önce şurada yazdığım yazıdaki verilerden de görebileceğiniz üzere, en karanlık Ayı marketlerinden birini yaşasak da NFT'ler için durum dünyanın sonu klasmanında değil. Oyunlar da yaşananlardan ders çıkararak, gerçekten sürdürülebilir bir geleceğe sahip olmak için, hem söylemlerinde hem de yol haritalarında değişikliğe gidiyorlar. Altbaşlıklar halinde, olması gerekenlerden bahsedelim; daha sonra "neler olabileceğinden" bahsedeceğimiz sonuç bölümüne geleceğiz.

Web3 oyunların kalitesi artmalı.

İyi bir oyunun ne olduğu üzerine saatlerce konuşabilir, hatta kitap bile yazabiliriz; ama insanların web3 oyunlar konusundaki genel önyargıları düşünüldüğünde oyunların teknik yönden kalitelerini artırmaları gerekliliği net şekilde ortada. Unity, Unreal 4, (hatta Beta sürecindeki Unreal 5) gibi oyun motorları ile harikalar yaratan bağımsız oyun geliştiricilerin şaheserleri büyük oyun stüdyolarına, hatta AAA oyunlara bile kafa tutarken, web3 oyunların 2008'de çıkmış bir tarayıcı tabanlı oyun gibi görünmesi, hissedilmesi tolere edilemez. İş yalnızca grafiklerle de alakalı değil; oyunun iyi bir hikayesinin ve temelinin olması, insanların para vererek sahip olacağı karakterlere bağlılık duyabileceği kadar özgün, dengeli karakterlere sahip olması, ses, fizik, çevresel tasarım, seslendirme gibi detaylarda ve en önemlisi oynanış mekaniğinde oyuncuları tatmin etmesi çok önemli. Çünkü, "para için" gelen oyuncular kaybedildikten sonra, boşluğun yeni oyuncularla doldurulabilmesi için, oyunculara hali hazırda oynadıkları oyun kadar hatta daha fazla şey sunulabilmeli.

Oyunların ekonomisi stabilize edilmeli ve oyuncuların geleceği korunmalı.

"Play to Earn" -şimdilik- tarihe karışmış olabilir; ama "Play and Earn" son derece güçlü şekilde yaşıyor. Oyuncuların, oyun içindeki başarılarının gerçek hayatta gelire dönüşebilmesi, miktarı ne kadar olursa olsun, yabana atılmayacak bir kazanım ve sahiplikle beraber web3 oyunlarının, web2 oyunlarından sonraki en büyük evrimsel halkası. İnsanlar, büyük oyun stüdyolarının da bu sisteme geçip-geçmeyeceğini sorup duruyor; lakin regülasyonlar, vergilendirme, hesap güvenliği, işlemlerin basitliği, çevresel etki ve etmenler, lisans hakları gibi pek çok konuda çok fazla gri alan olduğu için, bir süre daha geleneksel oyun stüdyolarının bildiği modelle ilerleyeceğini öngörüyorum: İyi oyun yap, iyi pazarla, kazan.

Fakat web3 oyunlarının elindeki bu üstünlük, iki ucu keskin bir bıçak gibi, eğer doğru yönetilmez, korunmaz ve geliştirilmezse felaketle sonuçlanabilir. Bu da yine web3 ekosisteminin en fazla eleştirildiği durumlardan birine gerekçe oluşturuyor:

Bir oyuna uzun zaman, hatta para harcadığında elindeki assetler'i herhangi bir sebepten kaybedebilirsin; bu oyunun ana vaadi olmadığı için -nadir bazı vakalar hariç- dünyanın sonu gibi hissetirmez. Lakin, oyunun tüm ekosistemi, topluluğu ve başarı-kazanç dinamiği gerçek gelir üzerine konumlandırıldıysa, oyuncuları her türlü kayıp ve şaibeden uzak tutmak, bir web2 oyunu ile kıyaslanamayacak kadar önem taşır. Örneğin, "merkeziyetsiz" olması ile öne çıkan DeFi ekosisteminden devşirilen GameFi evreninde, oyunun ekonomik stabilitesinin sadece bir kişinin, tek bir eylemine bağlı olması, sizi o oyuna yaptığınız yatırımın geleceği açısından nasıl hissettirirdi? Şu anda güncel olarak bu durum tartışılıyor; görünen o ki gizemli bir hesap sahibi, Axie Infinity'de, 22 milyon SLP'yi -yani web3 dünyasının en ünlü oyununun token arzının yarısını- elinde tutuyor. Eğer web3 oyunlarının gelecekte güçlenerek büyümesi hedefleniyorsa, bu alandaki şeffaflık, güvenlik ve çok faktörlülük-merkezlilik artırılmalı.

Arkaplandaki teknoloji sadeleşmeli, güçlenmeli ve kolaylaşmalı.

Bir oyuncu Valorant'ın hangi oyun motorunu kullandığını bilmez, çoğu durumda bilmek istemez ve bununla ilgilenmez. Onun için bu, oyunun iyi-kötü olarak değerlendirilmesinde, seçici-geçirgen bir zar değildir. Oynar, alışır, sever ya da nefret eder.

Fakat web3 oyunları için, bu işe yeni başlayanlar, casual oyuncular, reşit olmayan bireyler ya da yabancı dili yetersiz olanlar için, aşılması çok zor gibi görünen dev bir teknoloji bariyeri var. NFT nedir, blockchain nedir, kazanılan token'lar nasıl gerçek gelire dönüştürülür gibi temel soruları cevaplasanız da sorgu-sualin bitmek bilmeyeceği bambaşka bir dünya açılıyor:

• Bu oyun hangi ağda geliştirilmiş?
• Hangi wallet'ı kurmam, yetkilendirmem gerekiyor?
• Yatırımcısı, geliştiricisi kim? Rug pull olur mu?
• Gelirimi nasıl saklar, korurum? Hack'lenir mmiyim? Asset'lerimi kaybeder miyim?
• Bir oyunun iyi-kötü olduğunu nasıl anlarım, neye göre değerlendiririm?
• NFT sahibi olduğum oyun geliştirilecek mi, ne zamana kadar geliştirilecek, bu oyuna ne kadar uzun vadeli bir yatırım yapabilirim?
• Gelirimi yanlış ağda / yanlış adrese gönderdim, nasıl geri alacağım? Kiminle muhatap olacağım?

Bunlar aklıma gelen ilk sorular... Bu teknolojinin sunduğu imkanların gerçek potansiyeline ulaşabilmesi açısından, son kullanıcı tarafından "görünmez" hale geleceği kadar sadeleştirmek; güvenli hale getirmek, kayıplar, kötüye kullanımlar için fail-safe mekanizmaları hatta sorumlular oluşturmak gerekiyor. O zaman web3 oyunları, web2 kadar yaygınlaşabilir ve "olağanlaşabilir."

Web3 Oyunlarının Geleceği Nereye Gidiyor?

Tüm bu anlattıklarım ışığında web3 oyunlarının ve ekosistemin geleceği konunda, orta vadeli bazı öngörülerimi paylaşmak istiyorum. Birkaç sene içinde, bu yazıya geri döner ve hangilerinin gerçekleşmiş olduğunu görürüz umarım.

• Tutmuş web2 oyunlarının klonları yerine, web2 oyunlarının yapısı, sınırları ve alışkanlıklar gereği veremediklerini veren, kaliteli oyunlar önplana çıkacak.
• Bu oyunlar "earning" mekanizmasını bir add-on olarak kullanacak, oyuncular tıpkı web2 oyunlarında olduğu gibi önce eğlenmek, arkadaşlarıyla iyi vakit geçirmek ya da iyi bir hikaye-karakterlerden tatmin olmak için oyunu oynayacak, sonra ayırdıkları zamanı gelire dönüştürmeyi hedefleyecekler. Diablo örneğini hatırlayın; Çinli farmer'lar oyun içi dengeyi, ekonomiyi ele geçirince Auction House kapanmış ve oyunun öncelikli amacı; dengesi, sürdürülebilirliği ve topluluğu korunmaya çalışılmıştı. Aynı felsefe, bu oyunlarda da geçerli olacak.
• Oyunlar için merkeziyetsiz wallet'ların kullanımı azalacak; daha nitelikli özelleştirilebilir protokoller, pazar yeri çözümleri oluştukça, herkes KYC'li oyuncu database'lerini, onların assetlerini, öncelikle kendi ekosistemlerinde tutmaya başlayacak; bu sadeleşmenin-kolaylaşmanın getirdiği müşteri hizmetleri ve sorumluluk yükünü, gelişen yapay-zeka çözümleri ile karşılamaya çalışacaklar.
• Oyunların pazarlaması, giderek web2 oyunlarına benzeyecek; NFT, web3, blockchain, DeFi, GameFi gibi söylemler geri planda kalacak; web2 oyunlarında olduğu gibi oyunun oyuncuların ilgisini çeken yönleri, oyun teknolojisi, mekanikleri, hikayesi, grafikleri vb. özellikleri ön plana çıkarılacak. Gelirler, gelir paylaşımı modelleri ikinci sıraya düşecek.
• AAA oyunlar, büyük oyun stüdyoları web3 dünyasına klasik bir web3 stüdyosunun yapacağı şekilde gelmeyecek. Regülasyonların aşılabilmesi için ara çözümler oluşturulacak: Telifli içerikler için lisans anlaşması, turnuva gelirlerinin regüle edilen borsalarda verilmesi, NFT'lerin koleksiyon olarak sunulması, oyun geliştirmeleri için oylamanın DAO yapıları üzerinden yapılması ve "söz hakkının" gelire dönüştürülmesi gibi. Bunlar yaygınlaştıktan sonra skin ya da karakterlerin NFT olarak satılmasını hatta oyun içi gelirlerin kripto paraya dönüştürülebilmesini AAA ekosistemi içinde de göreceğiz. Karbon sıfır, gizlilik anlaşması ve mali sorumululk politikalarına yardımcı olacak tekonlojiler geliştikçe, adaptasyonun hızı artacak.
• Marketing ve marketplace'lere satış komisyonu dışında, oyuncu kazanmak için hiçbir gelirini paylaşmak zorunda olmayan devleri, bu modele geçişe itecek şey rekabet olacak. Örneğin, birbirine yakın derecede iyi çıkmış iki FPS'yi düşünün; insanların A ya da B oyununu tercih etmesindeki en önemli etken, böyle bir senaryoda gelir kazanımı modeli olacak.
• Tıpkı web2 oyunlarında olduğu gibi, web3 oyunları da büyüdükçe kendi genişletilmiş ekonomik evrenini oluşturacak: Merch ürünler, turnuva platformları, profesyonel web3 oyuncuları ve takımları, ligler, Steam, Epic Store gibi marketplace'ler, -mesela bizim geliştirdiğimiz Stash neden onlardan biri olmasın?- scout'lar, menajerler, uzman hukukçular, oyun basını, influencer'lar... Bunların şu andaki web2 ekosisteminden ayrıldığı en önemli konu, ekonomik akışın tamamen kritpo ekosisteminde gerçekleştiriliyor olması fakat bunun son kullanıcıyla bir "mambo-jambo" olarak anlatılmaması olacak.

Bunlar, web3 oyunların geleceği için benim şahsi öngörülerim... Troy'un bu fikirlerin tamamına katılmayabileceğini ve gerçek bir DAO'da olması gerektiği gibi, kendi fikirlerimizi oluşturmak ve yansıtmak hususunda tamamen özgür olduğumuzu belirtmmek isterim. Eğer bu noktalara katılıyorsanız ya da benden farklı düşünüyorsanız, fikirlerinizi benimle paylaşmanızı ve bizi desteklemek için bu makaleyi, ilgi gösterebilecek arkadaşlarınıza da göndermenizi rica ediyorum. Yeni bir içerikte tekrar görüşmek üzere. Sevgiyle ve sağlıkla kalın!