Kaçırmamanız Gereken Gelişmeler

Elon Musk'ın başını çektiği bir grup, yapay zekaya savaş açtı.

Peki neden?

Elon Musk, yıllardır yapay zeka ile ilgili endişelerini düzenli olarak dile getiriyor ve teknolojinin insanlık için varoluşsal riskler yaratacak kadar hızlı ilerleyebileceğinden endişe ettiğini söylüyor. Yapay zekanın yükselen ve dominant trend olmasıyla birlikte Musk, "etkilerinin olumlu ve risklerin yönetilebilir olacağından emin olana kadar" gelişmiş yapay zeka araştırmalarının durdurulmasını talep etti. Toplumsal sorumluluk ve bilinç sahibi bir güç odağı imajını sağlamlaştırmak üzere, hiç durmadan çalışıyor.

Aman hemen aldanmayın.

Elon Musk'ın Tesla, SpaceX ve bilgisayar-beyin arayüzü şirketi Neuralink için yaptığı sunumların temelinde, ünlü bilim kurgu yazarı Crichton'ın senaryoları olduğunu biliyoruz.

Üstelik Tesla, Musk'ın "güya engellemek istediği" yapay zeka riskini, bir sürüş otomasyonuna dönüştürüp, yakın gelecekte şoför ve kuryelerin işini elinden alacak teknolojinin adımını seneler önce atmıştı. Musk, yapay zekayı, risk ve katastrofi doğurabilecek bir bir ürün haline getirdi zaten.

Ayrıca Elon Musk, büyük dil modellerinin (örneğin ChatGPT) varoluşumuzu tehdit eden yöndeki risklerini abarttıkça abartıyor; fakat kendi şirketlerine ait yarım yamalak, kapalı devre, ticari ürüne dönüşmüş yapay zeka sistemleriyle yaptığı deneylerinin, gerçek hayatta yarattığı riskleri ve hasarı görmezden geliyor.

Bu arada, Elon Musk tamamen haksız demiyorum. Uzun yıllardır söz ettiği risklerin bir bölümü gerçekten var; ben de bunlara dikkat çekmeye çalışıyorum.

Lakin mevcut kısıtlı yapay zeka modelleri, Skynet ya da HAL gibi bir "yok ediciye" dönüşmekten "şimdilik" çoooooook uzak. Henüz oraya gelmedik. Hepimizin görmezden gelmekte çok başarılı olduğu esas risk, ekonomi ve istihdam alanında yatıyor. Ve Elon Musk'ın -ya da bu açık mektuba imza atanların- bu konuda gerçekten bir şey yaptığı yok. Tam tersine "işlerine geldiği sürece" bu araştırmaları destekliyorlar, şirketlerin daha az çalışanla, daha fazla para kazanmasına olanak sağlayan tüm yapay zeka ve otomasyon teknolojileerini koşa koşa benimsiyorlar.

Musk'ın, bugün "durdurulmasını talep ettiği" şirkete, bizzat yatırımcı olarak destek vermişliği var.

Google'ın yapay zeka teknikleri üzerine yaptığı yeni araştırmaları öğrendikten sonra Musk, o zamanlar kâr amacı gütmeyen OpenAI'ı -şu anda aylık üyelik paketi satarak kâr ediyorlar- cebinden finanse etmişti. Temel korkusu, Google'ın kendisini kulvar dışı bırakarak, yapay zeka alanında piyasayı domine etmesiydi.

Fakat, hem Open AI'da işler "istediği gibi" gitmedi, hem de Google kayda değer bir ürün çıkarmadı. Dolayısıyla Musk'ın "kâr amacı gütmeyen bit projeyi" desteklemesi için bir neden kalmamıştı. Projeden çekildikten bir süre sonra, devrimsel bir ürün olan ChatGTP ortaya çıktı ve dünya gündemine bomba gibi düştü. Musk'ın,gülünç seviyedeki vizyonsuzluğunu örtbas etmek için, ChatGPT'nin başını çektiği dil modellerine savaş açması, kendisini uzun yıllardır takip eden teknoloji tutkunları için hiç sürpriz değil. Lideri olmayan her alanı karıştırmaya ve kaos yaratmaya bayılıyor. 😀

BloombergGPT: Finans üzerine yoğunlaşan yeni dil modeli tanıtıldı

Bloomberg, finans için sıfırdan tasarlanmış 50 milyar parametreli dev bir dil modeli olan BloombergGPT'yi tanıttı.

Bu büyük dil modelini (LLM), finans sektöründeki çeşitli doğal dil işleme (NLP) görevlerini desteklemek için, çok çeşitli finansal veriler üzerinde özel olarak eğittiklerini açıkladılar. OpenAI, GPT-4'ün ekonomik öngörüler alanındaki performans eleştirileri için "finans alanının karmaşıklığı ve benzersiz terminolojisi, alana özgü bir model gerektiriyor" demişti. Anlaşılan o ki Bloomberg bu açığı görmüş ve eli armut toplamamış.

Bu model, Bloomberg'e duyguları analiz etme -risk alma, korkma, endişe, aşırı güven vb.-, varlıkları tanıyıp ayırt etme, haberleri sınıflandırma ve soru yanıtlama gibi mevcut finansal NLP görevlerini geliştirmede yardımcı olacak, hem de yapay zekanın tüm potansiyelini finans alanına taşıyarak, Bloomberg'e ait büyük miktardaki veriyi işleyip, daha gelişmiş ve doğru finanasal analizler yapılmasını sağlayacak.

Alen bir finansal veri şirketi olarak Bloomberg'in veri analistleri, kırk yıl boyunca, üretilen tüm finansal belgeleri toplamış, ayrıştırmış ve arşivlemiş. BloombergGPT'yi eğiten ve tasarlayan ekip, 363 milyar token'lık veri-işlem token'i oluşturmak ve doğal dile dönüştürebilmek için, bu dev veri birikiminden yararlanmış. Veriler eğitim derlemesine dönüştürüldükten sonra, sadece bir kısmını kullanarak, 50 milyar parametreli nedensel dil modelini eğitmişler. Ortaya çıkan model, mevcut finans ekosistemine özgü NLP kıyaslamalarında, Bloomberg verisine dayalı iç kıyaslamalarda ve popüler kıyaslamalarda (örneğin BIG-bench Hard) genel amaçlı NLP görevlerinin geniş kategorileri üzerinde değerlendirilerek test edilmiş ve hepsinde başarılı olmuş. Tabii ki bu Bloomberg'in iddiası. Zaman içinde doğru olup olmadığını göreceğiz.

Lakin analistler, finans uzmanları, veri giriş uzmanları için durumun kritik olduğunu zaten söylüyorduk. İşler, çok hızlı ilerliyor. Etkilerini hep birlikte göreceğiz.

Elektrikli araçları doğrudan etkileyen üç alandaki gelişmeler: Batarya, çip üretimi ve hammadde temini

Konuyu üç başlıkta ele alalım.

👉Çip Üretimi

Çip krizi ne zaman "tam olarak" bitecek, hala merak konusu. Pandeminin 2023'e kalan en önemli tortularından biri olan küresel çip kıtlığı, neyse ki azalmaya başladı. Özellikle otomotiv endüstrisinin, eğlence ve sürüş destek sistemleri için ihtiyaç duyduğu çipleri alabilmek için 52 hafta beklediği o uzun listenin sonuna artık gelindi. Üretim kapasiteleri pandemi öncesi seviyelere geri döndü. Fakat tehlike henüz bitmiş değil. Burada çok çeşitli faktörler etkin; ülkelerin yaptığı dev yatırımlar ve çip/yarı iletken endüstrisinin yeni standartlara geçmesi gibi. O nedenle tüm sürecin, küresel bir işbirliği ile doğru yönetilmesi, izlenmesi ve sürdürülmesi gerekiyor. Türkiye'nin bu yarışta ne yazık ki olmadığını hatırlatmadan geçmeyelim.

👉Hammadde Problemi

Otomotiv devi Stellantis'in efsanevi CEO'su Carlos Tavares, fosil yakıtla çalışan mevcut araçları tamamen elektrikli araçlarla değiştirmek için yeterli hammadde bulunacağından şüphe duyduğunu belirtti. "Hammadde kıt ve erişimi çok pahalı olduğu için satın alınamıyor, durumun ticari açıdan sürdürülebilirliği çok değişken." diyor. Bu konuda, giderek sertleşen iklim ve ekoloji yaptırımlarının, dev sermaye ve sektör gruplarını rahatsız edeceğini biliyorduk. Şimdilik, direkt kârlılıklarından şikayet etmek yerine, gerçekten haklı bir noktası olan hammadde krizine işaret ediyorlar.

"Lityuma ihtiyacımız olduğunu biliyoruz. İhtiyacımız kadar üretmediğimizi de biliyoruz. Şu anda gezegende içten yanmalı motorla çalışan 1.3 milyar otomobilimiz var. Bunların tamamını temiz enerji ile çalışacak şekilde değiştirmemiz gerekiyor. Bu da çok daha fazla lityuma ihtiyaç duyacağımız anlamına geliyor. Üstelik lityum elde etmek tek başına yeterli olmayabilir; lityum madenciliğinin yoğunlaşması, başka jeopolitik sorunlar da yaratabilir."

Dolayısıyla, elektrikli otomobillerin pil ömrü ve verimliliği için, AŞIRI ÖNEMLİ OLAN diğer konuya geliyoruz.

👉Enerji Depolama

Anotsuz katı hal pilleri, öngörülen ve yaklaşan lityum krizi nedeniyle, giderek daha fazla önem kazanıyor. Tamamen katı haldeki yeni bir lityum pil, standart bir lityum-iyon pilden neredeyse iki kat daha fazla enerji depolamakla kalmıyor, aynı zamanda günümüzdeki ticari benzerleri gibi alev alma eğilimi de göstermiyor. Yeni bir araştırmaya göre, pilin alışılagelmiş elektrotlarından birinden kurtulmak, bu verimlilik ve güvenlik artışını sağlıyor.

Geleneksel piller, elektronların pilden dışarı aktığı negatif yüklü anot ve elektronların pile girebildiği pozitif yüklü katot olmak üzere iki elektrot arasındaki kimyasal reaksiyonlar yoluyla elektrik sağlar. Tipik bir lityum-iyon pilin elektrotları, yapıları elektrik yüklü lityum iyonlarını depolayabilen ve serbest bırakabilen maddelerden yapılır. Anot genellikle grafitten oluşurken, katot genellikle bir metal oksittir. Bu elektrot malzemeleri, üretilen akımı toplayan metal folyolar üzerine kaplanır; anot için bu metal genellikle bakır ve katot için alüminyumdur. Lityum-iyon pillerdeki elektrotlar, sıvı veya jel elektrolitler aracılığıyla etkileşime girer. Tamamen katı hal pillerde ise seramik gibi malzemelerden yapılmış katı elektrolitler kullanılır.

Katı elektrolitler sıvı veya jel elektrolitlere göre daha kompakttır. Bu, katı hal akülerin ve pillerin, aynı ağırlık veya hacim içinde, geleneksel akülerden ve pillerden daha fazla enerji üretebileceği-depolayabileceği anlamına geliyor. Ayrıca tamamen katı haldeki lityum piller, yanıcı organik sıvı elektrolitler kullanan geleneksel muadillerine göre çok daha güvenli. (Bu hem güvenlik risklerini azaltmak, hem de sigorta, lojistik & taşıma, depolama masraflarını düşürmek açısından çok önemli.)

Lakin istikrarlı, kullanışlı, tamamen katı halde pil üretmek, hala çok kolay bir şey değil. Örneğin, önceki araştırmalar, sülfür bazlı katı elektrolitlerin, çok büyük enerji depolayabilen piller oluşturmaya yardımcı olabileceğini göstermişti. Ancak bu elektrolitlerdeki sülfitler, her iki elektrotla da reaksiyona girerek, pillerdeki elektrik akışını engelleyen bileşikler de oluşturabiliyordu.

Bilim insanları, geleneksel grafit anotlarını, yalnızca bakır folyo akım toplayıcılarla değiştirmeyi de denedi. Bu strateji, enerji depolama miktarını önemli ölçüde artırmış. Texas Üniversitesi'nden David Mitlin, "Aslında bataryanın iç malzemesinin yarısını ortadan kaldırmış oluyorsunuz" diyor.

Daha az malzeme kullanmak maliyeti de, çevre etkisini de önemli miktarda düşürüyor.

Test aşamasında olan bu yeni pil teknolojisi, ticari lityum-iyon pillere kıyasla %72 daha hafif ve %95 daha fazla enerji depolayabiliyor. Araştırmacılar, bu bakır akım toplayıcılar üzerindeki yeni kaplamayı standart üretim tekniklerini kullanarak üretebildiklerini söylüyor, bu da yeni pillerin üretim ölçeğini seri üretime geçilebilecek şekilde büyütebilir. (Ölçeklenme, yeni teknolojilerin seri üretime geçmesi için en hayati gerekliliktir.)

Mitlin, "Bu bulgular, anotsuz ve tamamen katı hal pillerin geniş ölçekte ticarileştirilmesi için önemli bağlantılar sağlayabilir." diyor.

Bu araştırmanın, anotsuz ve tamamen katı halde lityum pillerle ilgili kritik bir sorunu çözebileceği, ancak bu pillerin piyasaya sürülebilmesi için çok fazla geliştirme yapılması gerektiğini de belirtilmiş.

"Anotsuz tamamen katı hal lityum pillerin bırakın araba ölçeğine ulaşmasını, laboratuvar ölçeğinden prototip ölçeğine bile ulaşması için hala yapılması gereken çok iş var."

Bize önereceğiniz içerik var mı? Fikirlerinizi bizimle paylaşın.

Twitter | Discord

Web2 ve Web3'ün Buluştuğu Platform: Troy

Misyonumuz yalnızca genel olarak P2E olarak adlandırılan, ama NFT Games, Blockchain Games, P&E Games, Crypto Games olarak da adlandırılan her türden web3 oyunu ile topluluğumuzu buluşturmak değil; geleneksel ve popüler web2 oyunlarını da oynamak, tanıtmak, ödüllü turnuvalar düzenlemek ve odağımızı "oyun" üzerinde tutarak büyümek istiyoruz. İyi bir oyunun kazandırdığı tüm değerlerin yanında, gerçek hayata transfer edilebilecek bir gelir, bizim için bir bonus... Amacımız önce oynamak, sonra eğlenmek, ardından geliştirmek, kazanmak ve paylaşmak.

Siz de Aramıza Katılın!

Bizimle birlikte eğlenmek, öğrenmek, gelişmek ve kazanmak istiyorsanız, hemen, şimdi ücretsiz olarak aramıza katılın. Tek yapmanız gereken Discord server'ımıza gelmek ve bize selam vermek! Geri kalan her şey için sizinle iletişimde kalacak ve sizi yönlendireceğiz! Bizi kaliteli, eğlenceli ve bilgilendirici paylaşımlar yaptığımız sosyal medya hesaplarımızda da takip etmeyi unutmayın! Aramıza hoş geldiniz!

Web Sitesi | Discord | Twitter | Instagram | Facebook | Telegram | TikTok | YouTube